کد مطلب:1392 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:318
احــکام کــفالت
مسأله 2330 ـ كفالت آنست كه انسان ضامن شود كه هر وقت طلبكار بدهكار را خواست، بدهكار را به دست او بدهد، و به كسی كه اینطور ضامن می شود كفیل می گویند.
مسأله 2331 ـ كفالت در صورتی صحیح است كه كفیل به هر لفظی اگر چه عربی نباشد، به طلبكار بگوید كه من ضامنم هر وقت بدهكار خود را بخواهی به دست تو بدهم و طلبكار هم قبول نماید.
مسأله 2332 ـ كفیل باید مكلف و عاقل باشد و او را در كفالت مجبور نكرده باشند، و بتواند كسی را كه كفیل او شده حاضر نماید.
مسأله 2333 ـ یكی از پنج چیز، كفالت را بهم می زند:
اول ـ كفیل، بدهكار را به دست طلبكار بدهد.
دوم ـ طلب طلبكار داده شود.
ســوم ـ طلبكار از طلب خود بگذرد.
چهارم ـ بدهكار بمیرد.
پنجـم ـ طلبكار كفیل را از كفالت آزاد كند.
مسأله 2334 ـ اگر كسی به زور بدهكار را از دست طلبكار رها كند، چنانچه طلبكار دسترسی به او نداشته باشد، كسی كه بدهكار را رها كرده، باید او را به دست طلبكار بدهد.
احكام ودیعه(امانت)
مسأله 2335 ـ اگر انسان مال خود را به كسی بدهد و بگوید نزد تو امانت باشد و او هم قبول كند، یا بدون اینكه حرفی بزنند، صاحب مال بفهماند كه مال را برای نگهداری به او می دهد، و او هم به قصد نگهداری كردن بگیرد، باید به احكام ودیعه و امانت داری كه بعداً گفته می شود عمل نماید.
مسأله 2336 ـ امانت دار و كسی كه مال را امانت می گذارد، باید هر دو بالغ و عاقل باشند، پس اگر مالی را پیش بچه یا دیوانه امانت بگذارد یا دیوانه و بچه مالی را پیش كسی امانت بگذارند صحیح نیست.
مسأله 2337 ـ اگر از بچه یا دیوانه چیزی را به طور امانت قبول كند، باید آنرا به صاحبش بدهد، و اگر آن چیز مال خود بچه یا دیوانه است، به ولّی او برساند، و چنانچه در رساندن مال به آنان كوتاهی كند و تلف شود، باید عوض آنرا بدهد.
مسأله 2338 ـ كسی كه نمی تواند امانت را نگهداری نماید، بنابر احتیاط واجب باید قبول نكند.
مسأله 2339 ـ اگر انسان به صاحب مال بفهماند كه برای نگهداری مال او حاضر نیست، چنانچه او مال را بگذارد و برود و آن مال تلف شود، كسی كه امانت را قبول نكرده ضامن نیست، ولی احتیاط مستحب آنست كه اگر ممكن باشد آنرا نگهداری نماید.
مسأله 2340 ـ كسی كه چیزی را امانت می گذارد، هر وقت بخواهد می تواند آنرا پس بگیرد، و كسی هم كه امانت را قبول می كند، هر وقت بخواهد می تواند آنرا به صاحبش برگرداند.
مسأله 2341 ـ اگر انسان از نگهداری امانت منصرف شود و ودیعه را بهم بزند، باید هر چه زودتر مال را به صاحب آن، یا وكیل یا ولی صاحبش برساند، یا به آنان خبر دهد كه به نگهداری حاضر نیست، و اگر بدون عذر، مال را به آنان نرساند و خبر هم ندهد، چنانچه مال تلف شود، باید عوض آنرا بدهد.
مسأله 2342 ـ كسی كه امانت را قبول می كند، اگر برای آن جای مناسبی ندارد، باید جای مناسب تهیه نماید و طوری آنرا نگهداری كند، كه مردم نگویند در امانت خیانت كرده و در نگهداری آن كوتاهی نموده است، و اگر در جائی كه مناسب نیست بگذارد و تلف شود، باید عوض آنرا بدهد.
مسأله 2343 ـ كسی كه امانت را قبول می كند، اگر در نگهداری آن كوتاهی نكند و تعدی یعنی زیاده روی هم ننماید و اتفاقاً آن مال تلف شود ضامن نیست، ولی اگر آنرا در جائی بگذارد كه گمان می رود ظالمی بفهمد و آنرا ببرد، چنانچه تلف شود، باید عوض آنرا به صاحبش بدهد.
مسأله 2344 ـ اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جائی را معین كند و به كسی كه امانت را قبول كرده بگوید، كه باید مال را در اینجا حفظ كنی و اگر احتمال هم بدهی كه از بین برود، نباید آنرا به جای دیگر ببری، چنانچه امانت دار احتمال دهد كه در آنجا از بین برود و بداند چون آنجا در نظر صاحب مال برای حفظ بهتر بوده گفته است كه نباید از آنجا بیرون ببری، می تواند آنرا به جای دیگر ببرد، و اگر در آنجا ببرد و تلف شود ضامن نیست، ولی اگر نداند به چه جهت گفته كه به جای دیگر نبر، چنانچه به جای دیگر ببرد و تلف شود، احتیاط واجب آنست كه عوض آنرا بدهد.
مسأله 23ـ اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جائی را معین كند ولی به كسی كه امانت را قبول كرده نگوید كه آنرا به جای دیگر نبر، چنانچه امانت دار احتمال دهد كه در آنجا از بین برود، می تواند آنرا به جای دیگری كه مال در آنجا محفوظ تر است ببرد، و چنانچه مال در آنجا تلف شود ضامن نیست.
مسأله 2346 ـ اگر صاحب مال دیوانه شود، كسی كه امانت را قبول كرده باید فوراً امانت را به ولی او برساند و یا به ولی او خبر دهد، و اگر بدون عذر شرعی مال را به ولی او ندهد، و از خبر دادن هم كوتاهی كند و مال تلف شود، باید عوض آنرا بدهد.
مسأله 2347 ـ اگر صاحب مال بمیرد، امانت دار باید مال را به وارث او برساند، یا به وارث او خبر دهد، و چنانچه مال را به وارث او ندهد و از خبر دادن هم كوتاهی كند و مال تلف شود ضامن است، ولی اگر برای آنكه می خواهد بفهمد كسی كه می گوید من وارث میتم راست می گوید یا نه، یا میت وارث دیگری دارد یا نه، مال را ندهد و از خبر دادن هم كوتاهی كند، و مال تلف شود ضامن نیست.
مسأله 2348 ـ اگر صاحب مال بمیرد و چند وارث داشته باشد، كسی كه امانت را قبول كرده باید مال را به همه ورثه بدهد، یا به كسی بدهد كه همه آنان گرفتن مال را به او واگذار كرده اند، پس اگر بدون اجازه دیگران تمام مال را به یكی از ورثه بدهد ضامن سهم دیگران است.
مسأله 2349 ـ اگر كسی كه امانت را قبول كرده بمیرد، یا دیوانه شود، وارث یا ولی او باید هر چه زودتر به صاحب مال اطلاع دهد، یا امانت را به او برساند.
مسأله 2350 ـ اگر امانت دار نشانه های مرگ را در خود ببیند، چنانچه ممكن است، باید امانت را به صاحب آن یا وكیل او برساند، و اگر ممكن نیست باید آنرا به حاكم شرع بدهد، و چنانچه به حاكم شرع دسترسی ندارد، در صورتی كه وارث او امین است و از امانت اطلاع دارد، لازم نیست وصیت كند، وگرنه باید وصیت كند و شاهد بگیرد، و به وصی و شاهد اسم صاحب مال و جنس و خصوصیات مال و محل آنرا بگوید.
مسأله 2351 ـ اگر امانت دار نشانه های مرگ را در خود ببیند، و به وظیفه ای كه در مسأله پیش گفته شد عمل نكند، چنانچه آن امانت از بین برود، باید عوضش را بدهد علی الاظهر، اگر چه در نگهداری آن كوتاهی نكرده باشد و بعد از مدتی پشیمان شود و وصیت كند.
مسأله 2331 ـ كفالت در صورتی صحیح است كه كفیل به هر لفظی اگر چه عربی نباشد، به طلبكار بگوید كه من ضامنم هر وقت بدهكار خود را بخواهی به دست تو بدهم و طلبكار هم قبول نماید.
مسأله 2332 ـ كفیل باید مكلف و عاقل باشد و او را در كفالت مجبور نكرده باشند، و بتواند كسی را كه كفیل او شده حاضر نماید.
مسأله 2333 ـ یكی از پنج چیز، كفالت را بهم می زند:
اول ـ كفیل، بدهكار را به دست طلبكار بدهد.
دوم ـ طلب طلبكار داده شود.
ســوم ـ طلبكار از طلب خود بگذرد.
چهارم ـ بدهكار بمیرد.
پنجـم ـ طلبكار كفیل را از كفالت آزاد كند.
مسأله 2334 ـ اگر كسی به زور بدهكار را از دست طلبكار رها كند، چنانچه طلبكار دسترسی به او نداشته باشد، كسی كه بدهكار را رها كرده، باید او را به دست طلبكار بدهد.
احكام ودیعه(امانت)
مسأله 2335 ـ اگر انسان مال خود را به كسی بدهد و بگوید نزد تو امانت باشد و او هم قبول كند، یا بدون اینكه حرفی بزنند، صاحب مال بفهماند كه مال را برای نگهداری به او می دهد، و او هم به قصد نگهداری كردن بگیرد، باید به احكام ودیعه و امانت داری كه بعداً گفته می شود عمل نماید.
مسأله 2336 ـ امانت دار و كسی كه مال را امانت می گذارد، باید هر دو بالغ و عاقل باشند، پس اگر مالی را پیش بچه یا دیوانه امانت بگذارد یا دیوانه و بچه مالی را پیش كسی امانت بگذارند صحیح نیست.
مسأله 2337 ـ اگر از بچه یا دیوانه چیزی را به طور امانت قبول كند، باید آنرا به صاحبش بدهد، و اگر آن چیز مال خود بچه یا دیوانه است، به ولّی او برساند، و چنانچه در رساندن مال به آنان كوتاهی كند و تلف شود، باید عوض آنرا بدهد.
مسأله 2338 ـ كسی كه نمی تواند امانت را نگهداری نماید، بنابر احتیاط واجب باید قبول نكند.
مسأله 2339 ـ اگر انسان به صاحب مال بفهماند كه برای نگهداری مال او حاضر نیست، چنانچه او مال را بگذارد و برود و آن مال تلف شود، كسی كه امانت را قبول نكرده ضامن نیست، ولی احتیاط مستحب آنست كه اگر ممكن باشد آنرا نگهداری نماید.
مسأله 2340 ـ كسی كه چیزی را امانت می گذارد، هر وقت بخواهد می تواند آنرا پس بگیرد، و كسی هم كه امانت را قبول می كند، هر وقت بخواهد می تواند آنرا به صاحبش برگرداند.
مسأله 2341 ـ اگر انسان از نگهداری امانت منصرف شود و ودیعه را بهم بزند، باید هر چه زودتر مال را به صاحب آن، یا وكیل یا ولی صاحبش برساند، یا به آنان خبر دهد كه به نگهداری حاضر نیست، و اگر بدون عذر، مال را به آنان نرساند و خبر هم ندهد، چنانچه مال تلف شود، باید عوض آنرا بدهد.
مسأله 2342 ـ كسی كه امانت را قبول می كند، اگر برای آن جای مناسبی ندارد، باید جای مناسب تهیه نماید و طوری آنرا نگهداری كند، كه مردم نگویند در امانت خیانت كرده و در نگهداری آن كوتاهی نموده است، و اگر در جائی كه مناسب نیست بگذارد و تلف شود، باید عوض آنرا بدهد.
مسأله 2343 ـ كسی كه امانت را قبول می كند، اگر در نگهداری آن كوتاهی نكند و تعدی یعنی زیاده روی هم ننماید و اتفاقاً آن مال تلف شود ضامن نیست، ولی اگر آنرا در جائی بگذارد كه گمان می رود ظالمی بفهمد و آنرا ببرد، چنانچه تلف شود، باید عوض آنرا به صاحبش بدهد.
مسأله 2344 ـ اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جائی را معین كند و به كسی كه امانت را قبول كرده بگوید، كه باید مال را در اینجا حفظ كنی و اگر احتمال هم بدهی كه از بین برود، نباید آنرا به جای دیگر ببری، چنانچه امانت دار احتمال دهد كه در آنجا از بین برود و بداند چون آنجا در نظر صاحب مال برای حفظ بهتر بوده گفته است كه نباید از آنجا بیرون ببری، می تواند آنرا به جای دیگر ببرد، و اگر در آنجا ببرد و تلف شود ضامن نیست، ولی اگر نداند به چه جهت گفته كه به جای دیگر نبر، چنانچه به جای دیگر ببرد و تلف شود، احتیاط واجب آنست كه عوض آنرا بدهد.
مسأله 23ـ اگر صاحب مال برای نگهداری مال خود جائی را معین كند ولی به كسی كه امانت را قبول كرده نگوید كه آنرا به جای دیگر نبر، چنانچه امانت دار احتمال دهد كه در آنجا از بین برود، می تواند آنرا به جای دیگری كه مال در آنجا محفوظ تر است ببرد، و چنانچه مال در آنجا تلف شود ضامن نیست.
مسأله 2346 ـ اگر صاحب مال دیوانه شود، كسی كه امانت را قبول كرده باید فوراً امانت را به ولی او برساند و یا به ولی او خبر دهد، و اگر بدون عذر شرعی مال را به ولی او ندهد، و از خبر دادن هم كوتاهی كند و مال تلف شود، باید عوض آنرا بدهد.
مسأله 2347 ـ اگر صاحب مال بمیرد، امانت دار باید مال را به وارث او برساند، یا به وارث او خبر دهد، و چنانچه مال را به وارث او ندهد و از خبر دادن هم كوتاهی كند و مال تلف شود ضامن است، ولی اگر برای آنكه می خواهد بفهمد كسی كه می گوید من وارث میتم راست می گوید یا نه، یا میت وارث دیگری دارد یا نه، مال را ندهد و از خبر دادن هم كوتاهی كند، و مال تلف شود ضامن نیست.
مسأله 2348 ـ اگر صاحب مال بمیرد و چند وارث داشته باشد، كسی كه امانت را قبول كرده باید مال را به همه ورثه بدهد، یا به كسی بدهد كه همه آنان گرفتن مال را به او واگذار كرده اند، پس اگر بدون اجازه دیگران تمام مال را به یكی از ورثه بدهد ضامن سهم دیگران است.
مسأله 2349 ـ اگر كسی كه امانت را قبول كرده بمیرد، یا دیوانه شود، وارث یا ولی او باید هر چه زودتر به صاحب مال اطلاع دهد، یا امانت را به او برساند.
مسأله 2350 ـ اگر امانت دار نشانه های مرگ را در خود ببیند، چنانچه ممكن است، باید امانت را به صاحب آن یا وكیل او برساند، و اگر ممكن نیست باید آنرا به حاكم شرع بدهد، و چنانچه به حاكم شرع دسترسی ندارد، در صورتی كه وارث او امین است و از امانت اطلاع دارد، لازم نیست وصیت كند، وگرنه باید وصیت كند و شاهد بگیرد، و به وصی و شاهد اسم صاحب مال و جنس و خصوصیات مال و محل آنرا بگوید.
مسأله 2351 ـ اگر امانت دار نشانه های مرگ را در خود ببیند، و به وظیفه ای كه در مسأله پیش گفته شد عمل نكند، چنانچه آن امانت از بین برود، باید عوضش را بدهد علی الاظهر، اگر چه در نگهداری آن كوتاهی نكرده باشد و بعد از مدتی پشیمان شود و وصیت كند.